Vlada Crne Gore donijela je Strategiju unaprjeđenja podsticajnog okruženja za djelovanje nevladinih organizacija 2018-2020 sa Akcionim planom 11. januara 2018. godine.
Opšti cilj Strategije je unaprjeđenje pravnog i institucionalnog okvira za djelovanje NVO i jačanje saradnje javne uprave i NVO u procesu kreiranja i primjene javnih politika, uvažavajući njihove različite, ali komplementarne uloge i odgovornosti u ovom procesu.
Ključna postignuća u prvoj godini realizacije Akcionog plana odnose se na unaprijeđen instutucionalni, pravni i finansijski okvir za saradnju organa državne uprave i NVO. Formiran je novi Savjet za saradnju organa državne uprave i nevladinih organizacija, donesena je Uredba o izboru predstavnika NVO u radna tijela organa državne uprave i sprovođenju javne rasprave u pripremi zakona i strategija, a nakon usvajanja pravnog okvira za finansiranje projekata i programa NVO iz državnog budžeta, pripremljeni su priručnik i smjernice za kvalitetniju implementaciju utvrđenih standarda javnog finansiranja.
U cilju doprinosa finansijskoj održivosti nevladinih organizacija kontinuirano se sprovode obuke u cilju efikasnije primjene novog modela finansiranja NVO projekata i programa iz državnog budžeta, i već treću godinu za redom sprovodi se programiranje prioritetnih oblasti i visine sredstava za finansiranje projekata i programa NVO u tim oblastima. Primjenom ove prakse očekuje se djelotvornije, racionalnije i transparentnije korišćenje dodijeljenih sredstava.
U 2018. godini planirana je realizacija 23 od ukupno 34 aktivnosti koje definiše Akcioni plan za realizaciju Strategije, odnosno 2/3 Akcionog plana.
Od planiranih 23, realizovano je 11, odnosno 47,82%, aktivnosti, započeta je realizacija četiri, odnosno 17,39% aktivnosti. Nerealizovanih aktivnosti u 2018. godini je bilo osam, odnosno 34,78%.
Ključni razlozi za nepravovremenu realizaciju nekih od aktivnosti su neblagovremene izmjene normativnog okvira i institucionalnih promjena, na osnovu kojeg ih je, u cilju izvjesne održivosti rezultata, bilo svrsishodno realizovati. Pomenuti normativni okvir obuhvata nedonošenje Zakona o volontiranju, izmjene Zakona o računonovodstvu, ali i kasnije donošenje Uredbe o izboru predstavnika NVO u radna tijela organa državne uprave i sprovođenju javne rasprave u pripremi zakona i strategija, u junu 2018. godine.
Ključni izazov i dalje predstavlja realizacija aktivnosti iz oblasti filantropije, socijalnog preduzetništva i volonterizma. Izazov postoji u pogledu donošenja izmjena Zakona o računovodstvu, tačnije, neophodna je izmjena postojećih propisa, odnosno donošenje podzakonskog akta kojim bi se definisala sadržina i forma finansijskih izvještaja posebno za NVO. Izradi Zakona o volonterizmu pristupilo se u 2019. godini. Programom rada Vlade Crne Gore za 2019. godinu planirano je donošenje ovog zakona za III kvartal 2019. godine.
Imajući u vidu postojeće izazove, preporuka je da se u ovim oblastima pristupi intenziviranju aktivnosti iz Akcionog plana.
Najviše realizovanih aktivnosti je iz poglavlja 1 Akcionog plana- Institucionalni okvir za vršenje poslova od značaja za saradnju s NVO i 3- Finansijska održivost NVO. Najviše nerealizovanih aktivnosti je iz poglavlja 4- Uloga NVO u socio-ekonomskom razvoju.
Broj indikatora koje je trebalo ostvariti u 2018. godini je 30 (za 23 aktivnosti). U potpunosti je ostvareno 46% indikatora (14), 10% je djelimično ostvareno (3), dok 44% indikatora nije ostvareno (13).
Pregled realizacije Akcionog plana u 2018. godini prema poglavljima
1.Institucionalni okvir za vršenje poslova od značaja za saradnju sa NVO
100% realizovano (3/3)
2.Učešće NVO u kreiranju i primjeni javnih politika
33,4% realizovano (2/6)
33,4% nerealizovano (2/6)
33,4% djelimično realizovano (2/ 6)
3.Finansijska održivost NVO
75% realizovano (3/4)
25% nerealizovano (1/4)
4.Uloga NVO u socio-ekonomskom razvoju
20% (u toku 1/5)
80% nerealizovano (4/5)
5.Uloga NVO u procesu pristupanja EU
66,7% realizovano (2/3)
33,4% nerealizovano (1/3)
6.Praćenje, izvještavanje i evaluacija realizacije Strategije i Akcionog plana:
50% realizovano (1/2)
50% nerealizovano (1/2)
PREPORUKE ZA EFIKASNIJU REALIZACIJU AKCIONOG PLANA I ODRŽIVOST POSTIGNUTIH REZULTATA
•Preporučuje se održavanje koordinacionih sastanaka sa predstavnicima ministarstava iz kategorije visokorukvodnog kadra u cilju razmatranja pitanja važnih za efikasniju primjene Zakona o nevladinim organizacijama.
•Preporučuje se Ministarstvu javne uprave da organizuje drugi konsultativni sastanak „Kako unaprijediti okruženje za djelovanje NVO do 2020 – Izazovi i mogućnosti realizacije Strategije unapređenja podsticajnog okruženja za djelovanje NVO 2018- 2020“, sa predstavnicima nevladinih organizacija.
•Preporučuje se nastavak sprovođenja edukacija u cilju kvalitetnije primjene Zakona o nevladinim organizacijama i Uredbe o izboru predstavnika NVO u radna tijela organa državne uprave i sprovođenju javne rasprave u pripremi zakona i strategija.
•Preporučuje se inteziviranje promotivnih aktivnosti posvećenih afirmaciji servisa e-participacije, baze o finansiranim projektima nevladinih organizacija iz javnih izvora i platforme NVOinfo.
•Preporučuje se nadležnim ministarstvima- nosiocima aktivnosti da preduzmu mjere za efikasniju realizaciju aktivnosti iz oblasti filantropije, socijalnog preduzetništva i volonterizma.
Savjet za saradnju organa državne uprave i NVO razmatrao je Izvještaj o realizaciji Strategije unapređenja podsticajnog okruženja za djelovanje NVO 2018-2020. za 2018. godinu na šestoj sjednici, održanoj 22. jula 2019. godine. Ocijenjeno je da je Izvještaj vrlo kvalitetno pripremljen, sadržajan i objektivan u odnosu na prikaz ostvarenih rezultata, kao i pogledu datih preporuka za unapređenje stanja u pojedinim oblastima, prvenstveno ulozi nevladinih organizacija u socio-ekonomskom razvoju.
Vlada Crne Gore je usvojila Izvještaj na sjednici održanoj 1. avgusta 2019. godine.